اسید سیتریک چیست و کاربرد آن
اسید سیتریک به طور طبیعی در مرکبات و به خصوص لیمو سنگی و لیموترش یافت می‌شود. این ماده همان چیزی است که به لیمو طعم ترش می‌دهد. شکل مصنوعی اسیدهای سیتریک معمولاً به عنوان افزودنی در غذا، مواد پاک‌کننده و مکمل‌های غذایی استفاده می‌گردد. با این حال، این شکل تولیدشده با آنچه به طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود، متفاوت است. این مقاله به اسیدهای سیتریک خواهد پرداخت و مزایا، کاربردها و ایمنی آن‌ها را بررسی می‌کند.
معرفی اسید سیتریک
اسید سیتریک برای اولین بار توسط یک محقق سوئدی در سال 1784 از آب‌لیمو به دست آمد. این ترکیب بی‌بو و بی‌رنگ از آب‌لیمو تا اوایل دهه 1900 تولید می‌شد، تا زمانی که محققان دریافتند که می‌توان آن را از کپک سیاه (Aspergillus niger) نیز تهیه کرد که در هنگام ایجاد سیتریک اسید از قند تغذیه می‌کند. اسیدهای سیتریک به دلیل ماهیت اسیدی و ترش‌مزه‌ای که دارند، عمدتاً به عنوان طعم‌دهنده و عامل نگه‌دارنده به‌ویژه در نوشابه‌ها و آب‌نبات‌ها استفاده میشوند. همچنین برای تثبیت یا حفظ داروها و به عنوان یک ضدعفونی‌کننده نیز کاربرد دارند.
مرکبات و آب آن‌ها بهترین منابع طبیعی برای اسیدهای سیتریک هستند. در واقع کلمه سیتریک از کلمه لاتین سیتروس (citrus) به معنای درخت مرکبات گرفته‌شده است. از نمونه‌های مرکباتی که دارای این ماده هستند، می‌توان به لیمو سنگی، لیموترش، پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی و پوملو اشاره کرد. از سایر میوه‌هایی که حاوی اسید سیتریک اما در مقادیر کمتر هستند نیز می‌توان آناناس، توت‌فرنگی، تمشک، زغال‌اخته، گیلاس و گوجه‌فرنگی را نام برد.
نوشیدنی‌ها یا محصولات غذایی حاوی این میوه‌ها مانند سس گوجه‌فرنگی نیز حاوی اسیدهای سیتریک هستند. اگرچه این ماده به طور طبیعی وجود دارد، اما به صورت محصول جانبی از تولید پنیر و نان خمیرترش نیز به وجود می‌آید. این نوع از اسیدهای سیتریک در مواد تشکیل دهنده غذاها و مکمل‌ها به تولید می‌رسند نه آنچه به طور طبیعی در انواع مرکبات یافت میشوند. زیرا تولید این افزودنی از مرکبات، بسیار گران درمی‌آید و عرضه آن نمی‌تواند پاسخگوی تقاضا و نیاز بازار برای این ماده باشد.
تفاوت عمده بین اسید سیتریک خشک و آبدار نیز در این است که اسیدهای سیتریک خشک یا هیدرات فاقد آب تبلوریافته در ساختار مولکولی خود هستند. اما اسیدهای سیتریک آبدار یا مونوهیدرات، در کنار هر مولکول سیتریک اسید دارای یک مولکول آب نیز می‌باشند.
خرید اسید سیتریک خوراکی
کاربردهای اسید سیتریک
ویژگی‌های اسید سیتریک آن را به یک افزودنی مهم برای صنایع مختلف تبدیل می‌کند. تخمین زده می‌شود که غذاها و نوشیدنی‌ها 70 درصد از اسیدهای سیتریک تولیدی را مصرف می‌کنند، مکمل‌های دارویی و رژیمی 20 درصد و 10 درصد باقی‌مانده نیز به مواد پاک‌کننده اختصاص می‌یابد.
صنایع غذایی: اسیدهای سیتریک تولیدی، یکی از رایج‌ترین افزودنی‌های غذایی در جهان هستند و برای افزایش اسیدیته، افزایش طعم و حفظ مواد مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوشابه‌ها، آب‌میوه‌ها، نوشیدنی‌های پودری، آب‌نبات، غذاهای منجمد و برخی از محصولات لبنی اغلب حاوی اسیدهای سیتریک تولیدی هستند. همچنین گاهی اوقات برای محافظت در برابر یک بیماری نادر اما جدی بنام بوتولیسم که ناشی از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولیدکننده سم است، به میوه‌ها و سبزی‌های کنسرو شده اضافه می‌شود.
داروها و مکمل‌های غذایی: اسیدهای سیتریک جزء اصلی صنعت داروها و مکمل‌های غذایی هستند و برای کمک به تثبیت و حفظ مواد فعال به داروها اضافه میشوند. از این ماده برای تقویت یا پوشاندن طعم داروهای جویدنی و مبتنی بر شربت نیز استفاده می‌گردد. مکمل‌های معدنی مانند منیزیم و کلسیم، ممکن است حاوی اسیدهای سیتریک (به شکل سیترات) برای افزایش جذب باشند.
ضدعفونی‌کننده و تمیزکننده: اسید سیتریک یک ضدعفونی‌کننده مفید در برابر انواع ویروس و باکتری‌ها به شمار می‌رود. اسیدهای سیتریک به صورت تجاری و به عنوان یک ضدعفونی‌کننده و پاک‌کننده عمومی برای از بین بردن کف صابون، لکه‌های آب سخت، آهک و زنگ فروخته میشوند و نیز به عنوان جایگزین ایمن‌تر برای ضدعفونی‌کننده‌ها و محصولات تمیزکننده معمولی مانند سفیدکننده‌های کوات و کلر به حساب می‌آیند.
جمع‌بندی
اسید سیتریک به طور طبیعی در مرکبات یافت می‌شود. اما نسخه‌های مصنوعی آن که از نوعی کپک تولید می‌گردد نیز معمولاً به غذاها، داروها، مکمل‌ها و مواد پاک‌کننده اضافه می‌شود. در حالی که بقایای کپک از فرآیند تولید اسیدهای سیتریک ممکن است در مواردی نادر باعث ایجاد آلرژی گردد، اما این ماده به‌طورکلی بی‌خطر تلقی می‌شود.
خرید اسید سیتریک خوراکی
|
اسید سیتریک یا جوهر لیمو چیست؟
اسید سیتریک یا جوهر لیمو یکی از اسیدهای آلی است که هم در لیموترش و هم پرتقال وجود دارد. ... سالانه بیش از دو میلیون تن اسید سیتریک در جهان تولید می‌شود
فرمول شیمیایی اسید سیتریک چیست؟
اسید سیتریک(Citric Acid)یک اسید آلی ضعیف است که دارای فرمول شیمیایی C6H8O7 می باشد. هر ساله بیش از یک میلیون تن اسید سیتریک تولید می شود
